Tỉ lệ con cái ngược đãi cha mẹ trong cộng đồng người Việt tại Australia khá thấp. Trong một số trường hợp, việc cha mẹ cho rằng họ bị con ngược đãi lại xuất phát từ sự khác biệt về quan điểm và lối sống giữa hai nền văn hóa.
Công Cha như núi Thái Sơn - Nghĩa Mẹ như nước trong nguồn chảy ra. (ABC)
Hàng năm, trong khi tại Việt Nam có ngày lễ Vu Lan để báo hiếu cha mẹ thì tại các nước phương Tây nói chung và Australia cũng có Ngày của Mẹ (Mother’s Day) và Ngày của Cha (Father’s Day) để tôn vinh các đấng sinh thành.
Vào những ngày này, giới kinh doanh thường quảng cáo rầm rộ rất nhiều mặt hàng quà tặng để người dân Australia có thể mua tặng cha mẹ mình.
Tuy nhiên, bên cạnh những người con có hiếu, vẫn còn những bậc cha mẹ, trong đó có Việt Nam, bị con cái bỏ rơi đến mức tàn nhẫn.
Cụ Lê, năm nay gần 90 tuổi ngụ tại Adelaide, bang Nam Australia là một trong những người đã thấm thía trọn vẹn nỗi ê chề, cay đắng này.
“Đời tôi đã nhiều lần tay trắng hoàn toàn. Mỗi lần như vậy tôi đều gượng dậy được. Tuy nhiên, lần trắng tay này là đau đớn nhất”, lời nói của cụ khiến người biết chuyện mủi lòng.
“Lần trắng tay này” mà cụ nhắc đến là việc người con gái của cụ đã nhẫn tâm cướp sạch sản nghiệp cụ đã gây dựng từ ngày còn ở Việt Nam.
Cách đây khoảng 20 năm, trước khi qua Australia định cư, vợ chồng cụ đã bán hết tài sản ở Việt Nam để chuyển sang cho con.
Chẳng bao lâu sau ngày đoàn tụ, cụ đã bị con gái hắt hủi đến mức vào cái Tết thứ nhì bên Australia, hai cụ phải dắt díu nhau ra ngồi ngoài công viên chờ đến chiều tối mới về nhà nhưng vẫn phải tiếp tục nghe con gái “nói cạnh nói khóe và thậm chí có lúc như tát nước vào mặt”.
Còn cụ Minh,hơn 80 tuổi, ngụ tại bang Queensland, lại muốn sang sống với ba người con bên Mỹ sau khi bị con cái ở Australia đối xử “không ra gì”.
Tuy nhiên, vì hệ thống phúc lợi xã hội của Mỹ hoàn toàn khác biệt với Úc nên khi sang Mỹ, cụ Minh sẽ không nhận được trợ cấp của chính phủ.
Điều này khiến cụ lo lắng bởi “sống bên Mỹ mà không có phúc lợi xã hội gì thì coi như ‘giết’ con nếu bệnh tật”.
Cụ Minh ngậm ngùi: “Đường sang Mỹ đã nghẽn, đường về Việt Nam bị chặt. Thôi thì đành chờ chết ở Australia”.
Ngược đãi hay không ngược đãi?
Chị Hà, hơn 30 tuổi và sang Australia khi mới lên năm, kể là cha mẹ chị vẫn cho rằng chị ngược đãi họ chỉ vì chị muốn đưa ông bà vào viện dưỡng lão.
Tuy nhiên, anh Trần, nhân viên xã hội chuyên tư vấn về các vấn đề gia đình tại phía Tây thành phố Melbourne (bang Victoria), cho biết con cái bị coi là ngược đãi cha mẹ nếu họ đánh đập hoặc cấm đoán cha mẹ mình ăn uống, tham dự các buổi sinh hoạt cộng đồng như hội người cao niên, đi lễ chùa, nhà thờ, tra tấn về mặt tinh thần, bỏ bê không chăm sóc...
Do đó, nếu con cái muốn đưa cha mẹ vào nhà dưỡng lão thì đây chưa hẳn là hành vi ngược đãi.
Qua một số năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực gia đình, anh Trần cho biết nếu phân tích cẩn thận thì những trường hợp ngược đãi trong cộng đồng Việt “tuy có nhưng không nhiều”.
Một trong những nguyên nhân khiến cho một số cha mẹ cho rằng mình bị con ngược đãi là do sự khác biệt về quan điểm và văn hóa giữa Việt Nam và Australia.
Ngoài ra, sự kì vọng vào trách nhiệm của con cái và sự tủi thân khi sống trong trung tâm dưỡng lão cũng có thể khiến các bậc cha mẹ người Việt nghĩ rằng họ bị con cái đối xử tệ bạc.
Anh Trần cho biết, các nhân viên xã hội thường nghe thấy họ than phiền: “Con tôi để tôi ở nhà cả ngày, bỏ bê và không chăm sóc tôi”.
Tuy nhiên, qua các cuộc tìm hiểu, thực ra điều này chỉ là do sự thiếu hiểu biết và thông cảm giữa hai bên.
Với thế hệ con cháu họ, vốn lớn lên ở Australia và rất bận rộn công việc, lại cho rằng nhà dưỡng lão có nhiều ưu điểm vì cha mẹ họ được chăm sóc thường xuyên và đầy đủ cũng như có cơ hội được gặp gỡ, trò chuyện, tâm sự với những người bạn già khác.
Để giải quyết mọi vấn đề khúc mắc, cha mẹ và con cái cần tăng cường đối thoại và thông cảm cho nhau.
Cụ Mai, năm nay 85 tuổi ở phía Đông thành phố Melbourne, là một ví dụ điển hình.
Trước đây, cụ vẫn than phiền người con duy nhất của mình là anh Long ngăn cấm cụ đi lễ chùa và tham dự các buổi sinh hoạt của hội người cao niên.
Một lần, hai mẹ con đã ngồi xuống thảo luận vấn đề với sự giúp đỡ của nhân viên xã hội. Cuối cùng anh Long cũng biết thông cảm với các nhu cầu của mẹ mình bởi nó rất quan trọng với cụ về mặt tâm lí lẫn tâm linh.
Sau đó, anh Long đã vui vẻ trích một phần số tiền trợ cấp chăm sóc người già của chính phủ để cụ Mai đi taxi ra chùa hoặc sinh hoạt hội đoàn nếu vợ chồng anh bận việc không đưa cụ đi được.
Ngoài ra, với sự hướng dẫn của nhân viên xã hội, anh đồng ý để nhân viên chăm sóc người cao tuổi tới thăm nom mẹ mình hàng tuần.
Hành xử với con cái tuổi teen
Anh Trần cho hay theo kinh nghiệm của anh, trong khi số cha mẹ bị con cái trưởng thành ngược đãi không nhiều thì những người bị con cái tuổi teen ngược đãi lại “không phải là ít”.
Việc cha mẹ thường xuyên la mắng hoặc chì chiết con cái vì kỳ vọng quá nhiều vào các em đã tạo áp lực rất lớn đến các em.
Một số em bỏ gia đình rồi bị vướng vào rượu chè, bạn bè xấu, thậm chí ma túy rồi sau đó quay về, gây ra nhiều điều đáng buồn cho cha mẹ. Một số người cho biết họ bị con thóa mạ, xô đẩy, thậm chí hành hung.
Đây cũng là một vấn đề khá ‘đau đầu’ với gia đình và cả nhân viên xã hội.
Để giải quyết tình trạng này, theo anh Trần, cha mẹ nên giảm bớt phần nào tình trạng căng thẳng với những đứa con tuổi teen bằng nhiều cách, trong đó có việc tôn trọng quyền tự do của các em.
Cha mẹ cũng không nên kì vọng quá mức vào con mình mà sự kì vọng đó phải hợp lí.
Ngoài ra, cha mẹ cần nêu gương tốt thông qua việc tôn trọng và yêu thương ông bà các em bởi đây chính là một giải pháp thiết thực và hiệu quả nhất.